دنیای زیستی آنقدر متنوع است که مطالعه آن زیر چتر یک عنوان یا یک موضوع تقریباً غیرممکن است. از این‌رو، دانشمندان ترجیح می‌دهند بین رشته‌های تخصصی مختلف تمایز قائل شوند و آن‌ها را به‌طور جداگانه بررسی کنند. پاتولوژی و سیتولوژی شاخه‌هائی از گروه علوم زیستی هستند. در این مقاله سایت پاتولوژی شاپ همراه ما باشید تا پاتولوژی، سیتولوژی و تفاوت آن‌ها را بررسی کنیم.
پاتولوژی
واژه‌نامه آکسفورد در تعریف واژه پاتولوژی نوشته است: پاتولوژی علم علل و عوارض بیماری‌ها، به‌ویژه شاخه‌ای از پزشکی که به بررسی آزمایشگاهی نمونه‌های بافت بدن برای اهداف تشخیصی یا پزشکی قانونی می‌پردازد است. اصطلاح لاتین پاتولوژی از ریشه یونانی باستان pathos (πάθος) به معنای “تجربه” یا “رنج” و -logia (-λογία) به معنای “مطالعه” گرفته شده است. منشأ این اصطلاح اوایل قرن شانزدهم است و پس از دهه 1530 به‌طور فزاینده‌ای رایج شد.
در روند توسعه علمی، پاتولوژی از یک موضوع کاملاً مورفولوژیک و توصیفی، به موضوعی که با پیشرفته‌ترین تحقیقات سر‌و‌کار دارد و در خط مقدم تحقیقات در آسیب‌شناسی مولکولی و سرطان قرار دارد، با هدف روشن کردن اساس مولکولی بیماری‌ها پیشرفت کرده است. در واقع آسیب‌شناسی همواره سنگ بنای پزشکی در نظر گرفته شده است که رشته‌های پایه را با موضوعات بالینی پیوند می‌دهد.
آسیب‌شناسان در طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله سرطان تخصص دارند و اکثریت قریب به اتفاق تشخیص‌های سرطان توسط آسیب‌شناسان انجام می‌شود. الگوی سلولی نمونه‌های بافت زیر میکروسکوپ مشاهده می‌شود تا به تشخیص سرطانی(بدخیم) یا غیر‌سرطانی بودن نمونه (خوش‌خیم) کمک کند.
زمینه‌های مطالعاتی در پاتولوژی
زمینه‌های مطالعه شامل موارد زیر است و البته باید ذکر کرد که این لیست بطور مداوم در حال رشد است. البته در موازات آزمایشگاه‌های تشخیصی آسیب‌شناسی، آزمایشگاه‌های تحقیقات پاتولوژیک بر درک ناهنجاری‌های سلولی در بیماری‌ها با هدف نهایی بهبود تشخیص و درمان متمرکز هستند.
- سازگاری سلولی با آسیب
- نکروز (مرگ سلول‌ها یا بافت‌های زنده)
- التهاب‌ها و عفونت‌های بافتی
- بهبود زخم و نئوپلازی (رشد جدید غیرطبیعی سلول‌ها)
- اختلالات خاص در سیستم‌های اندام فردی
عفونت‌های بافتی نمونه‌هایی از ارزش افزوده روش‌های خاص رنگ‌آمیزی. A جذام B هیستوپلاسموز C کریپتوکوکوز D سیفلیس
آسیب‌شناسی وقتی به مطالعه بیماری می‌پردازد، به‌عنوان پلی بین علوم زیستی و درمان(پزشکی) است. این زیربنای هر جنبه‌ای از مراقبت از بیمار، از آزمایش‌های تشخیصی و توصیه‌های درمانی گرفته تا استفاده از فناوری‌های ژنتیکی پیشرفته و پیشگیری از بیماری محسوب می‌شود.
سیتولوژی یا مطالعه سلول‌ها
واژه‌نامه آکسفورد واژه سیتولوژی را از شاخه‌های زیست‌شناسی و پزشکی مربوط به بررسی ساختار و عملکرد سلول‌های گیاهی و جانوری تعریف کرده است. سیتولوژی مطالعه سلول‌های بیولوژیک است. از آنجایی‌که همه موجودات زنده از واحد اصلی تشکیل دهنده حیات به نام “سلول” تشکیل شده‌اند، مطالعات سیتولوژی توجه را به خود جلب می‌کند. خواه سیستم گیاهی یا قارچی، خواه سیستم حیوانی، خواه سیستم باکتریایی یا ویروسی باشد. زیست‌شناسی سلولی مطالعه واحدهای ساختاری و عملکردی سلول‌ها و در نهایت درک ارگانیسم‌های بزرگ‌تر است.
دانستن اجزای سلول‌ها و نحوه عملکرد سلول‌ها برای همه علوم زیستی اساسی است و در عین حال برای تحقیقات در زمینه‌های زیست پزشکی مانند سرطان و سایر بیماری‌ها ضروری است. تحقیقات در زیست‌شناسی سلولی با زمینه‌های دیگری مانند ژنتیک، ژنتیک مولکولی، زیست‌شناسی مولکولی، میکروبیولوژی پزشکی، ایمونولوژی و سیتوشیمی مرتبط است.
سیتولوژی شامل بررسی سلول‌ها از بافت‌ها یا مایعات بدن در زیر میکروسکوپ برای تعیین تشخیص است. تصویر با مجوز از مرکز کنترل بیماری ایالات متحده CDC.
تفاوت‌های سیتولوژی و پاتولوژی
یکی از سوالاتی که ممکن است برای افراد ایجاد شود این است که آیا سیتولوژی بخشی از پاتولوژی است؟ برخی از محققان معتقدند سیتولوژی (البته بیشتر در شاخه سیتوپاتولوژی) شاخه‌ای یا زیرمجموعه‌ای از پاتولوژی است. در پزشکی، سیتولوژی به بررسی آزمایشگاهی سلول‌ها در نمونه‌های بافت یا مایعات بدن برای اهداف تشخیصی می‌پردازد. در حالیکه پاتولوژی شامل بررسی یک بخش کامل از بافت است که شامل انواع بسیاری از سلول‌ها است، سیتولوژی به طور کلی شامل بررسی سلول‌ها یا خوشه‌های سلولی است. در واقع سیتولوژی مطالعه سلول‌های طبیعی است. تفاوت اساسی در دو مسئله است:
الف: در حالیکه پاتولوژی به مطالعه بافت‌ها می‌پردازد و در آن تحلیل‌هایی مانند تشخیص نوع بافت، تشخیص نوع سرطان یا تشخیص مراحل سرطان انجام می‌شود، سیتولوژی مطالعه سلول‌ها شامل مطالعه متابولیسم سلولی، ارتباطات سلولی، چرخه سلولی، بیوشیمی و ترکیب سلولی با استفاده از چندین تکنیک میکروسکوپی، کشت سلولی و کنش سلولی است.
ب: پاتولوژی در حوزه مطالعه بیماری‌ها قرار دارد در حالیکه سیتولوژی بررسی سلول‌ها یا خوشه‌های سلولی در فرم طبیعی به‌صورت واحدهای ساختاری و عملکردی سلول‌ها است.
سیتوپاتولوژی
سیتوپاتولوژی فرآیند تشخیصی است که در آن سلول‌های به دست آمده از روش‌های مختلف لایه برداری یا نمونه برداری مداخله‌ای، انواع نمونه‌های مایع شامل خون، افیوژن، ادرار و مایع مغزی نخاع یا سلول هائی با خراشیدن یا برس زدن تهیه و با میکروسکوپ بررسی می‌شوند.
بسته به زمینه بحث سیتولوژی می‌تواند به روش‌های مختلفی مانند سیتولوژی آناتومیک، سیتولوژی پزشکی، علوم زیستی (زیست‌شناسی عمومی) و غیره تعریف شود. هنگامی که از سیتولوژی برای بررسی علائم بیماری در سلول‌ها استفاده می‌شود، زیر چتر پاتولوژی قرار می‌گیرد. این تخصص مهم، سیتوپاتولوژی است- شاخه‌ای از پاتولوژی آناتومیک که شامل مطالعه سلول‌ها از طریق میکروسکوپ است. سیتوپاتولوژی (آسیب شناسی سلولی) شامل بررسی سلول‌ها از بافت‌ها یا مایعات بدن برای کمک به تشخیص بیماری است.
پیشرفت‌های تشخیصی که توسط سیتوپاتولوژی ممکن شده است، راه را برای طرح‌های درمانی نجات‌بخش برای طیف وسیعی از بیماری‌ها و شرایط مختلف هموار کرده است. سیتوپاتولوژی برای ارزیابی سلول‌های فردی یا خوشه‌های سلولی برای تشخیص بیماری‌های خاص، از جمله برخی از انواع سرطان، استفاده می‌شود.
سخن پایانی
توسعه علوم زیستی بستر مناسبی را برای آشنایی انسان با بدن خود فراهم آورده است. این پیشرفت به شناسایی دلایل ایجاد بیماری‌ها و شناخت چگونگی پیشگیری و مبارزه با انواع آسیب‌های جسمی و روانی منجر شده است. مطالعه و شناخت سلول‌ها به عنوان واحدهای حیاتی پیکر موجود زنده، سیتولوژی و مطالعه انواع بیماری‌ها و اثرات آن‌هابر پیکر موجودات زنده پاتولوژی یا آسیب‌شناسی است. ارتباط عملکردی این دو شاخه از علم به نام سیتوپاتولوژی یا آسیب‌شناسی سلولی شناخته می‌شود.
منابع
https://www.mcgill.ca/pathology/about/definition
https://www. rcpath.org/discover-pathology/what-is-pathology. html