اگر به یک آزمایشگاه معمولی تشخیص طبی در حد یک درمانگاه هم مراجعه کنید، قطعاً با میکروسکوپ نوری مواجه خواهید شد. این دستگاه اساس و بنیان تجهیز کردن یک آزمایشگاه است. معرفی کردن میکروسکوپ نوری اولین قدم در معرفی تجهیزات آرمایشگاهی سوای مواد مصرفی و شیشه آلات محسوب می‌شود. با ما همراه باشید تا در این مقاله سایت پاتولوژی شاپ مختصراً با این دستگاه ساده و مهم آزمایشگاهی بیشتر آشنا شویم.
میکروسکوپ نوری چیست؟
میکروسکوپ اپتیک که اغلب به عنوان میکروسکوپ نوری شناخته می‌شود و از نور مرئی و سیستمی از عدسی ها برای بزرگنمایی تصاویر استفاده می‌کند، در مقایسه با میکروسکوپ الکترونی به این نام خوانده می‌شود.
10 حقیقت تاریخی در مورد میکروسکوپ
اساس کار این میکروسکوپ‌ها استفاده از ترکیبی از قطعات اپتیک برای تشکیل تصویری با بزرگنمایی و وضوح مناسب است. نمونه مورد مطالعه معمولاً روی یک استیج قرار می‌گیرد و توسط یک منبع پراکنده نور روشن می‌شود. تصویر نمونه از طریق یک سیستم لنز خازنی بر روی یک سیستم تصویربرداری مانند چشم، یک فیلم یا یک دستگاه شارژی تشکیل می‌شود. قدرت تفکیک میکروسکوپ به عنوان توانایی تمایز بین دو نقطه با فاصله نزدیک در نظر گرفته می‌شود.
تصویری با بزرگنمایی 40 برابر از سلول‌ها در آزمایش اسمیر پزشکی
مسئله اصلی در میکروسکوپ نوری، دست یابی به تصویری با کنتراست بالا از نمونه‌های کاملاً یا تقریباً شفاف، نسبت به محیط زمینه نمونه مورد مطالعه است. در مکانیسم میکروسکوپ نوری، نور مرئی از سیستم لنز عبور می‌کند و خم می‌شود تا کاربر بتواند نمونه را ببیند.
اکثر میکروسکوپ‌ها از مکانیسمی استفاده می‌کنند که به کاربر اجازه می‌دهد نمونه را به‌طور دقیق موقعیت، جهت‌دهی و متمرکز کند تا تجسم و یا ضبط تصاویر را بهینه کند. شدت روشنایی و جهت‌گیری مسیرهای نور در میکروسکوپ را می‌توان با دیافراگم‌ها، آینه‌ها، منشورها، شکافنده‌های پرتو و سایر عناصر نوری کنترل کرد تا درجه روشنایی و کنتراست مطلوب در نمونه مورد مطالعه حاصل شود.
◁◁ مطالب مرتبط: میکروسکوپ آزمایشگاهی
کاربردهای میکروسکوپ نوری
میکروسکوپ‌های نوری معمولاً در زمینه‌های پژوهشی و تشخیصی مانند زیست شناسی، پزشکی و تحقیقات، جایی که بررسی دقیق ساختارهای کوچک مورد نیاز است، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
زمینه‌های تحقیقاتی-پژوهشی
میکروسکوپ نوری به طور گسترده در تحقیقات بیولوژیک برای تجسم نمونه‌های بیولوژیکی مانند سلول‌ها، بافت‌ها و میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر تحقیقات بیولوژیک در موارد زیر نیز از میکروسکوپ نوری بطور گسترده استفاده می‌شود:
- میکروبیولوژی
- میکروالکترونیک
- نانوفیزیک
- بیوتکنولوژی
- تحقیقات دارویی
زمینه‌های تشخیص طبی
میکروسکوپ نوری در زمینه مشاهده نمونه‌های بیولوژیکی برای تشخیص‌های پزشکی که به عنوان هیستوپاتولوژی نیز شناخته می‌شود، کاربرد گسترده‌ای در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی دارد.
اجزای میکروسکوپ نوری و کاربرد آن‌ها
اجزاء اصلی میکروسکوپ نوری
اجزای میکروسکوپ نوری، تقریباً مشابه اجزای میکروسکوپ های دیگر است و تفاوت در آرایش این اجزاست که در موقعیت‌های معکوس قرار می‌گیرند. برخی از این اجزای اصلی عبارتند از:
- چشمی (عدسی چشمی): چشمی یا عدسی چشمی استوانه‌ای است که شامل دو یا چند عدسی است. عملکرد آن این است که تصویر را برای چشم متمرکز کند. چشمی در انتهای بالایی لوله بدنه قرار می‌گیرد.
- دماغه شیئی: دماغه شیئی یا قطعه دماغه گردان (برای نگه داشتن چندین عدسی شیئی) (2). برجک شیئی یا قطعه دماغه گردان قسمتی است که مجموعه عدسی های شیئی را نگه می‌دارد. این قطعه به کاربر اجازه می‌دهد بین لنزهای شیئی سوئیچ کند.
- لنزهای شیئی: در انتهای پایین میکروسکوپ نوری معمولی، یک یا چند عدسی شیئی وجود دارد که نور را از نمونه جمع آوری می‌کند. یک عدسی شیئی معمولاً یک محفظه استوانه‌ای حاوی یک عدسی ترکیبی شیشه‌ای تک یا چند عنصری است. معمولاً حدود سه عدسی شیئی وجود دارد که در یک قطعه دماغه دایره‌ای پیچ می‌شوند که ممکن است برای انتخاب لنز شیئی مورد نیاز چرخانده شود.
- پیچ‌های تنظیم: دستگیره‌های فوکوس (5 و 4) ماکرومتر (سریع) و میکرومتر (دقیق) استیج را برای تنظیم جداگانه برای فوکوس سریع و دقیق حرکت می‌دهند. همین کنترل‌ها، میکروسکوپ را قادر می‌سازد تا با نمونه‌هایی با ضخامت‌های متفاوت تنظیم شود.
- استیج (برای نگه داشتن نمونه): استیج یک پلت فرم زیر عدسی شیئی است که نمونه در حال مشاهده را نگه داشته و با حرکات طولی و عرضی و بالا و پایین برای فوکوس شدن تنظیم می‌کند. در مرکز استیج سوراخی وجود دارد که نور از آن عبور می‌کند تا نمونه را روشن کند. استیج معمولاً دارای بازوهایی برای نگه داشتن اسلایدها است
- منبع نور (نور یا آینه): در میکروسکوپ‌های نوری می توان از بسیاری از منابع نور استفاده کرد. اکثر میکروسکوپ‌ها منبع نور قابل تنظیم و کنترل خود را دارند – در اغلب موارد منبع نور یک لامپ هالوژن است اگرچه روشنایی با استفاده از LED و لیزر در حال توسعه است. منبع روشنایی کوهلر اغلب بر روی دستگاه‌های گران‌تر نصب می‌شود.
- دیافراگم و کندانسور: کندانسور عدسی است که برای تمرکز نور از منبع روشنایی بر روی نمونه طراحی شده است. کندانسور ممکن است دارای اکسسوری های دیگری مانند دیافراگم و/یا فیلترها برای مدیریت کیفیت و شدت نور باشد.
- استیج مکانیکی: استیج مکانیکی یا میز لغزنده وسیله‌ای است که بر روی استیج میکروسکوپ نصب می‌شود و لام را در جای خود نگه می‌دارد و امکان جابجایی – به صورت طولی و عرضی – را بدون تماس با لام فراهم می‌کند. استیج مکانیکی فرآیند مشاهده بخش‌های مختلف یک نمونه را ساده می‌کند.
◁◁ مطالب مرتبط: میکروسکوپ چشم پزشکی
انواع میکروسکوپ نوری
دو نوع اصلی میکروسکوپ نوری وجود دارد: میکروسکوپ ساده و میکروسکوپ مرکب.
میکروسکوپ ساده
میکروسکوپ ساده یا Single lens (simple) microscope، میکروسکوپی است که از یک عدسی یا ترکیب بهم چسبیده عدسی‌ها استفاده می‌کند. میکروسکوپ ساده برای بزرگنمایی از قدرت نوری یک عدسی یا گروهی از لنزها از یک عدسی استفاده می‌کند. این میکروسکوپ به بیننده یک تصویر مجازی بزرگ‌تر از جسم می‌دهد. معمولاً بزرگنمایی این عدسی‌ها تا 25 برابر است و قدرت تشخیص ذرات تا 10 میکرون را دارا می‌باشند. نمونه‌های از این میکروسکوپ‌ها عبارتند از: ذره بین‌ها، لوپ ها و عدسی‌های تلسکوپ‌ها. در ساختار این میکروسکوپ تنها یک عدسی همگرا برای بزرگ نمایی بکار می‌رود.
میکروسکوپ مرکب
میکروسکوپ مرکب یا Compound Microscope به نوعی از میکروسکوپ گفته می‌شود که در آن از یک سری عدسی برای جمع‌آوری نور از شی مورد بررسی و از یک سری عدسی دیگر، فقط برای تنظیم و فوکوس نور روی نمونه استفاده می‌شود. به دلیل تعداد بیشتر عدسی‌های بکار گرفته شده در این نوع میکروسکوپ، وزن و قیمت آن‌ها هم در مقایسه با میکروسکوپ‌های ساده بالاتر است. این میکروسکوپ ها دارای دو سیستم عدسی برای بزرگنمایی بیشتر هستند:
- لنز چشمی برای نگاه کردن
- عدسی شیئی، نزدیک‌ترین عدسی به جسم
◁◁ مطالب مرتبط: میکروسکوپ جراحی
سخن پایانی
امروزه در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، میکروسکوپ‌های نوری از نوع مرکب نقش اصلی را در فرایند تشخیص ایفا می‌کنند. اگر شما برای تجهیز یا تکمیل آزمایشگاه خود به میکروسکوپ نوری نیاز دارید که قطعاً دارید برای دریافت مشاوره برای انتخاب برند و نیز قیمت این محصولات با کارشناسان سایت پاتولوژی شاپ تماس بگیرید.