جوهر بافت

جوهر بافت نوعی محلول رنگی است که برای رنگ‌آمیزی بافت‌های بیولوژیکی در فرآیندهای پاتولوژی استفاده می‌شود. این جوهرها به طور خاص برای رنگ‌آمیزی اجزای مختلف سلولی و ساختارهای بافتی طراحی شده‌اند و می‌توان از آنها برای تشخیص ناهنجاری‌ها و بیماری‌ها استفاده کرد.

هنگامی که یک توده یا تومور، مشکوک به بدخیمی باشد، نمونه اغلب با جوهر پوشانده می‌شود تا حاشیه‌های نمونه مشخص شود. در صورت نیاز می‌توان از مُرَکّبهای رنگی مختلف برای شناسایی نواحی مختلف استفاده کرد. هنگامی که بخش‌ها ساخته و پردازش می‌شوند، مُرَکّب حاشیه واقعی را روی اسلاید نشان می‌دهد.

مُرَکّب کاری (کروماکدینگ)

مُرَکّب زدن (کروماکدینگ) مناسب نمونه‌ها برای حذف کامل توده‌های سرطانی مثلاً سرطان پوست بسیار مهم است. مُرَکّب‌کاری نقش‌های دوگانه جهت‌گیری نمونه و نمایش حاشیه نمونه را انجام می‌دهد. هر تکه بافت پردازش شده باید دارای اپیتلیوم یا مُرَکّب در اطراف محیط کامل خود باشد. اینها به جراح آسیب‌شناس نشان می‌دهد که تمام حاشیه‌های محیطی روی اسلایدها نشان‌داده‌شده است.

فتومیکروگراف که دید واضح و بدون گسیختگی رنگ‌های اکریلیک مختلف را در حاشیه جراحی در زیر میکروسکوپ مرکب نشان می‌دهد.

پوشاندن با مُرَکّب، رنگ‌آمیزی و لغزش پوشش اصلاح‌پذیرترین فرایندهای آزمایشگاهی Mohs در بهبود کیفیت اسلاید هستند. ارزیابی هیستوپاتولوژیک حاشیه‌های جراحی یک نمونه تومور برداشته شده می‌تواند بینشی در مورد میزان گسترش تومور به متخصص هیستوپاتولوژی و به‌طریق‌اولی به جراح بدهد. اشتباه در شناسایی و جهت‌گیری مناسب حاشیه‌های تومور برداشته شده می‌تواند منجر به شکست درمان و پیش‌آگهی ضعیف شود. مُرَکّب زدن حاشیه‌های برداشته شده مطمئن‌ترین و ایمن‌ترین روش است.

ارزیابی وضعیت برداشت تومور

هدف از بررسی بافت‌شناسی بیوپسی‌های تومور، ارائه تشخیص و پیش‌آگهی دقیق وجود یک توده یا سلول‌های نئوپلاستیک و در مورد بیوپسی‌های مرتبط با برداشت توده، ارزیابی تمیزی حاشیه‌های جراحی است. ارزیابی وضعیت برداشت تومور (“حاشیه”) برای درمان و مدیریت بیماران انکولوژی بالینی اساسی است، زیرا به تعیین وجود کنترل موضعی یا احتمال عود کمک می‌کند.

در واقع ارزیابی حاشیه‌های جراحی یک کار چالش‌برانگیز برای پزشک، تکنسین بافت‌شناسی و آسیب‌شناس است. این یک فرایند غیردقیق است، و تفاوت‌های ظریفی از ارزیابی حاشیه وجود دارد که درک آن برای تکنسین آموزش ندیده دشوار است. ارتباط خوب بین پاتولوژیست و جراح اطلاعات ارائه شده را تا حد زیادی بهبود می‌بخشد و اطمینان حاصل می‌کند که نمونه‌ها باتوجه‌به هدف جراحی ارزیابی می‌شوند.

هدایت جراحی

اطلاع‌رسانی محل توده و نحوه برداشتن توده و اینکه کدام حاشیه‌های جراحی نگران‌کننده است برای پزشک به همان اندازه دشوار است که پاتولوژیست نتایج ارزیابی حاشیه را به‌صورت کتبی به جراح ارسال‌کننده اطلاع دهد. گزارش یا حتی تلفنی در حالت ایدئال، جراح تشخیص سیتولوژیک یا بافت‌شناسی قبلی، موقعیت در بدن، نزدیکی به ساختارهای حیاتی، وسعت، دردسترس‌بودن پوست برای بستن برش و وجود صفحه فاسیال را در تعیین نوع جراحی در نظر می‌گیرد.

ارزیابی حاشیه‌های بافت‌شناسی با رویکرد جراحی، نوع شناسایی حاشیه (مُرَکّب)، و انقباض بافت مربوط به انقباض، تثبیت، پردازش و روش‌های پیرایش پس از جراحی متفاوت است. علاوه بر این، نئوپلاسم‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند، بنابراین عادات رشد و تاریخ طبیعی برای تعیین مناسب‌بودن اندازه‌گیری حاشیه گزارش شده مهم هستند.

الف) حاشیه جراحی مثبت با غدد تومور مُرَکّب‌زده شده با ُرَکّب هندی. ب) خط‌کش میکرومتریک که برای اندازه‌گیری میزان حاشیه مثبت جراحی و وسعت خارج پروستات استفاده می‌شود.

جراح باید همیشه شرحی از هدف جراحی ارائه دهد (به‌عنوان‌مثال بیوپسی برشی یا داخل کپسولی در مقابل برش با برش حاشیه‌ای، گسترده یا رادیکال) و هرگونه سؤال خاص یا زمینه‌های نگران‌کننده را نشان دهد. به‌عنوان‌مثال، گزارش حاشیه‌های بیوپسی‌های برشی (داخل کپسولی) یا جراحی‌های حجیم کردن هیچ فایده‌ای ندارد، زیرا هرگز قصد درمانی وجود نداشته است. در صورت وجود قصد درمانی، صرف‌نظر از نوع جراحی، حاشیه‌ها باید گزارش شود.

ارزیابی دقیق حاشیه با تکنیک‌های مختلفی که در آزمایشگاه‌های مختلف برای ارزیابی حاشیه‌ها به کار می‌رود، پیچیده‌تر می‌شود. برای غلبه بر مشکل بعدی، AVD یک رویکرد استاندارد برای ارزیابی حاشیه برای ارسال‌های معمول و یک رویکرد دقیق‌تر برای تعیین برداشت کامل برای موجودیت‌های نئوپلاستیک ارائه می‌کند که در آن چنین دانشی روی رویکرد درمانی تأثیر می‌گذارد، به‌عنوان‌مثال. تومور پستان، نئوپلاسم‌های ملانوسیتیک و غیره

دو موضوع بسیار مهم است. اول اطلاعات دقیقی در مورد نحوه مُرَکّب زدن و شناسایی حاشیه‌های جراحی برای پزشک و دوم نحوه ارزیابی حاشیه‌های جراحی در آزمایشگاه و نتایجی را که پزشک می‌تواند از گزارش بیوپسی انتظار داشته باشد.

برای شناسایی صحیح حاشیه‌های جراحی در طول فرایند پیرایش در آزمایشگاه بافت‌شناسی، لازم است حاشیه‌های جراحی رنگ‌آمیزی (مُرَکّب) شود. این کار را می‌توان توسط پزشک ارائه‌دهنده بر روی نمونه‌های ثابت نشده یا در آزمایشگاه پس از تثبیت نمونه‌ها انجام داد. معمولاً ارجاع مُرَکّب زدن حاشیه‌ها بر روی یک بافت ثابت نشده، به جراحان، مزیت است، زیرا آنها عمل جراحی را انجام داده‌اند و می‌توانند به بهترین شکل حاشیه‌های نگرانی را شناسایی کنند. جراحان باید نمونه‌ها را قبل از ارسال مُرَکّب بزنند، به‌خصوص اگر حاشیه خاصی وجود داشته باشد که نگران‌کننده باشد. با مُرَکّب زدن حاشیه‌های تومور، جراح می‌تواند به متخصصین پاتولوژی، ارزیابی نواحی خاص را راهنمایی کند و از بررسی این حاشیه‌های جراحی اطمینان حاصل کند.

برخی از نمونه‌ها مثل تشریح ناحیه گردن، تومورهای رکتوم یا تومورهای غدد بزاقی – نه برای جهت‌گیری بلکه صرفاً برای ارزیابی حاشیه جراحی نیاز به مُرَکّب زنی دارند. حاشیه‌های جراحی به طور سنتی با رنگ‌آمیزی با مُرَکّب هندی یا مُرَکّب رنگی دیگر ارزیابی می‌شود.

روش کار در مُرَکّب رنگی

هنگام مُرَکّب زدن نمونه‌های تقسیم شده، تمام لبه‌های بریده شده باید با مُرَکّب پوشانده شوند. مهم است که اجازه ندهید مُرَکّب روی سطح زیرین نمونه جاری شود. لبه مُرَکّب‌دار به‌عنوان جانشینی برای اپیتلیوم عمل می‌کند که نشان‌دهنده زمانی است که حاشیه کامل روی ویفرهای بافتی نشان داده می‌شود. اگر قسمت زیرین نمونه سهواً مُرَکّب شود، تکنسینی که مُرَکّب را می‌بیند ممکن است به اشتباه فکر کند که لبه کامل ویفر رسیده است که نشان می‌دهد حاشیه کامل نشان‌داده‌شده است، و بنابراین ویفرهای اضافی را برش نمی‌دهد.

این باعث می‌شود حاشیه واقعی در محیط انجماد بافت (TFM) باقی بماند و هر توموری در این ناحیه نشان داده نشده باشد، درمان نمی‌شود.

وقتی مُرَکّب که به طور تصادفی در قسمت زیرین نمونه پخش شود “خونریزی مُرَکّب” نامیده می‌شود. تکنیک‌های جلوگیری از خونریزی مُرَکّب عبارت‌اند از:

• مُرَکّب زدن دقیق و هدفمند.
• قراردادن نمونه بر روی یک پد یا گاز جاذب در طول کروماکدینگ یا مُرَکّب زدن.
• افزایش ویسکوزیته مُرَکّبها

برخی ملاحظات پیرامون مُرَکّب زنی

مُرَکّب زنی ممکن است وضوح دید را برای پاتولوژیست مخفی کند، روی سطح برش پخش شود و تخته پیرایش و ابزار پیرایش را لکه‌دار کند؛ لذا لازم است تکنیک با ژلاتین ساده که یک ماده شفاف و بی‌رنگ است، ارتقا یابد.

مرور برخی مطالعات مقایسه‌ای

مطالعاتی که مواد مختلف مورداستفاده برای مُرَکّب زنی نمونه‌های برداشته‌شده با جراحی را مقایسه می‌کنند، نشان می‌دهند که خطا در شناسایی و جهت‌گیری مناسب حاشیه‌های تومور برداشته شده می‌تواند منجر به شکست درمان و پیش‌آگهی ضعیف شود. مُرَکّب زدن حاشیه‌های برداشته شده مطمئن‌ترین و ایمن‌ترین روش است. معمولاً دو عامل مُرَکّب هندی و رنگ اکریلیک باتوجه‌به سهولت کاربرد، دید روی بلوک‌های موم پارافین خوب هستند.

در مشاهده اسلایدها با چشم غیرمسلح و دید روی میکروسکوپ، رنگ‌های اکریلیک نسبت به مُرَکّب هندی زمان خشک‌شدن کمتری دارند. ولی مُرَکّب هندی منجر به آلودگی مایعات پردازش بافت، تداخل با جزئیات سلولی و هسته‌ای و نفوذ نمی‌شود. در مقایسه با رنگ‌های اکریلیک به بافت‌ها، مرکب هندی India Ink به‌عنوان بهترین مُرَکّب جراحی در هنگام مقایسه تمام پارامترها تا مطالعات جدیدتر همچنان مُرجّح است. علی‌رغم وجود چند عیب کاربردی، رنگ‌های اکریلیک پتانسیل استفاده گسترده به‌عنوان رنگ‌های علامت‌گذاری بافت را دارند

سهولت کاربرد

یک مطالعه مروری که در آن 1320 نمونه برای یافتن اثربخشی مُرَکّب هندی و رنگ‌های اکریلیک مطالعات مورد بررسی قرار گرفت، نتایج بوضوح نشان داد که در همه نمونه‌های بررسی شده در این مطالعات، هر دو نوع مُرَکّب هندی و رنگ آکریلیک با توجه به سهولت کاربرد به یک اندازه مناسب هستند.

زمان خشک‌شدن

رنگ‌های اکریلیک در مقایسه با مُرَکّب هندی تقریباً 40٪ زمان خشک شدن کمتری دارند. زمان خشک شدن رنگ‌های اکریلیک در محدوده 1.28 تا 1.3 دقیقه برای تمام 1320 نمونه بررسی شده در دو مطالعه است. مُرَکّب هندی دارای زمان خشک شدن در محدوده 2.3-2.44 دقیقه است. بنابراین رنگ‌های اکریلیک در مقایسه با مُرَکّب هندی از نظر زمان خشک شدن برتری واضحی دارند

قابلیت دید روی بلوک پارافین

از مجموع 1320 نمونه مورد تجزیه و تحلیل در مطالعات، 1312 نمونه روی بلوک پارافین برای اکریلیک دید خوبی نشان دادند  و در مورد مُرَکّب هندی، 1294 نمونه از کل نمونه‌ها دید خوب روی بلوک پارافین گزارش شد. اگر چه رنگ‌های اکریلیک نسبت به تعداد نمونه‌ها، دارای حاشیه کمی با دید خوب بودند، هر دو مُرَکّب از نظر کیفیت مناسب تشخیص داده شدند.

بُعد نفوذ در حاشیه نمونه

مُرَکّب هندی می‌تواند فقط یک حاشیه را با مُرَکّب بپوشاند. از سوی دیگر رنگ‌های اکریلیک متنوع موجود می‌توانند برای تعیین حاشیه‌های متعدد و مزایای بسیار بیشتر استفاده شوند. یک  مطالعه برای تجزیه‌وتحلیل رنگ‌های اکریلیک و مُرَکّب هندی برای مشخص‌کردن حاشیه‌های جراحی از طریق سه روش مختلف برای نتایج بهینه انجام شد. این سه روش در مقاله توضیح داده شد. در این بحث ما فقط روش 3 را که با مزیت بیشتری ترجیح داده شده است، بیان می‌کنیم. نتایج مطالعه نشان داد که رنگ‌های اکریلیک در مقایسه با مُرَکّب هندی مزایای بیشتری دارند. روش 3 برای مُرَکّب زنی توصیه می‌شود. در روش 3، نمونه مُرَکّب زنی شد و برای تثبیت یک شب نگهداری شد. روز بعد با همان رنگ‌های روز قبل دوباره رنگ‌آمیزی شد و متعاقباً قسمت‌هایی برداشته شد. عملکرد مُرَکّب های رنگی بر اساس پارامترهای مختلف برای عملکرد آنها به‌عنوان مُرَکّب جراحی ارزیابی شد و امتیازات داده شد. تعداد کمی از رنگ‌های اکریلیک معیارهای مُرَکّب‌های جراحی را در هر سه روش برآورده می‌کنند؛ لذا تا زمانی که مطالعات جدیدتر برای رنگ‌های اکریلیک یا رنگ‌های دیگر در دسترس باشد، مُرَکّب هندی به‌عنوان بهترین مُرَکّب جراحی در هنگام مقایسه همه پارامترها برتری خواهد داشت.

کاربردهای جوهر بافت

• تشخیص بیماری: جوهر بافت برای تشخیص طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها، از جمله سرطان، عفونت و بیماری‌های خودایمنی استفاده می‌شود.
• تحقیقات: جوهر بافت برای مطالعه ساختار و عملکرد بافت‌های بیولوژیکی استفاده می‌شود.
• آموزش: جوهر بافت برای آموزش دانشجویان پزشکی و علوم زیستی در مورد آناتومی و هیستولوژی استفاده می‌شود.

نحوه استفاده از جوهر بافت

1. بافت را با استفاده از فرمالدئید یا ماده تثبیت کننده دیگر ثابت کنید.
2. بافت را به برش‌های نازک برش دهید.
3. برش‌های بافت را روی اسلایدهای شیشه قرار دهید.
4. جوهر بافت را به برش‌های بافت بمالید.
5. اجازه دهید جوهر به مدت زمان مشخصی خشک شود.
6. برش‌های بافت را با استفاده از یک ماده شستشو دهنده مانند آب یا زایلن بشویید.
7. برش‌های بافت را با یک ماده پوششی مانند لاک ناخن یا رزین اپوکسی بپوشانید.

سخن پایانی

عملیات کروماکدینگ یا مُرَکّب‌زنی، یکی از روش‌هایی است که به افزایش اطمینان در عملیات برداشت کامل توده توسط جراح کمک می‌کند. در این روش مثل همه روش‌ها امروز از رنگ‌های اکریلیک مخصوص همراه با مُرَکّب هندی به‌عنوان بهترین مُرَکّب جراحی استفاده می‌کنند. موضوع مهم این است که تکنسین‌های پاتولوژی باید تلاش کنند در انجام دقیق این فعالیت مهارت بیشتری کسب کنند.